Jeśli spróbowałeś w życiu więcej niż jednego rodzaju kawy, to na pewno wiesz, że każda z nich jest na swój sposób wyjątkowa. Inny smak, aromat, nawet długość utrzymania tego smaku na języku. Niektóre doskonałej jakości, inne zupełnie przeciętne. Warto spróbować wielu, żeby poczuć różnicę. A absolutną koniecznością jest spróbowanie speciality coffee.
Co to jest kawa speciality?
Mianem kawy speciality określa się najlepsze, wyselekcjonowane ziarna, z minimalną ilością defektów. Jeszcze zielone, świeżo zebrane drobinki podlegają bardzo rygorystycznej, wnikliwej ocenie. Stąd pewność, że tylko te faktycznie doskonałe, mogą zostać sklasyfikowane w tej kategorii. Takie ziarna zapewnią perfekcyjnie zrównoważony smak (delikatny, pozbawiony dominującej goryczy) oraz owocowo-kwiatowy aromat. Wyselekcjonowanie tych idealnych ziarenek nie jest prostym zadaniem.
Jak kawa staje się kawą speciality?
Decyzja należy do specjalistów, zajmujących się oceną ziaren – Q-graderów. To właśnie oni sprawdzają, czy dana kawa uzyska zaszczytny tytuł. Aby tak się stało, konieczne jest spełnienie następujących warunków:
1. Kawa nie może posiadać ani jednego defektu pierwszego stopnia (inaczej zwanego pierwotnym) i więcej niż pięciu defektów drugiego stopnia (wtórnych). Na tym etapie oceniana jest próbka 350 gramów ziaren. Jeśli liczba mankamentów nie zostanie przekroczona, ziarna podlegają dalszej ocenie.
2. W sensorycznej ocenie przez Q-graderów wypalona kawa otrzyma minimum 80 (na 100 możliwych do zdobycia) punktów. Kryteria ustalane są przez światową organizację Specialty Coffee Association.
Do testów potrzebne jest minimum pięć próbek danego rodzaju kawy. Sprawdzana jest kwasowość, słodycz, a nawet to, czy kolejno przygotowane napary będą się od siebie znacznie różniły. Najwięcej punktów dostanie ta kawa, w przypadku której napary będą najbardziej zbliżone smakiem i aromatem.
O kawę trzeba specjalnie dbać
Proces oceny kawy zaczyna się tuż po jej zebraniu. Na początku analizie poddawane są ziarna zielone. Druga ocena dokonywana jest po ich wypaleniu. Producenci muszą zadbać o każdy szczegół, by kawa nie straciła na jakości, zanim trafi do filiżanki. Bardzo istotny jest odpowiedni transport i magazynowanie. Zebranym ziarnom należy zapewnić optymalną temperaturę oraz wilgotność powietrza. Liczy się także czas – surowe ziarna mogą być przechowywane maksymalnie do roku – jeśli w magazynie spędzą więcej czasu, to stracą na smaku i aromacie po wypaleniu. Niektórzy twierdzą, że najlepszy smak kawy zapewni jej wypalenie nie później niż 6 miesięcy po zbiorze. Każdy rodzaj kawy wymaga odpowiedniego traktowania, jednak w przypadku kaw aspirujących do uzyskania tytułu speciality, jest to wyjątkowo ważne – jeden mały błąd może te starania przekreślić.
Skąd się wzięła kawa speciality?
Już prawie 50 lat temu określenie speciality coffee pojawiło się w Tea & Coffee Trade Journal. Użyła go Erna Knutsen – kobieta, która miała duży wpływ na przemysł kawowy w Ameryce. Jednym z jej osiągnięć było umożliwienie mniejszym palaczom kawy zdobycie takich ziaren, jakich potrzebowali, w odpowiednich ilościach. W latach 70. XX wieku nie było to wcale takie proste, ale Erna przyczyniła się do dużych zmian. To właśnie ona wyróżniła ziarna najlepszej jakości, rosnące w bardzo specyficznych mikroklimatach, uprawiane z niezwykłą dbałością. Użyte przez Ernę określenie speciality coffee funkcjonuje do dzisiaj. Od tamtego momentu kawa, ze zwyczajnego produktu, stała się czymś więcej, w niektórych przypadkach nawet dobrem luksusowym. Zmienił się zarówno sposób produkcji kawy, jak i jej postrzeganie przez konsumentów. Dzisiaj większość z nas nie wyobraża sobie dnia bez filiżanki małej czarnej, a samo picie kawy nabrało kulturowego znaczenia. Rozmowy przy kawie bywają ciekawsze, a ciasto z kawą często wydaje się smaczniejsze. Kawa ma większą moc, niż tylko tą wynikającą z zawartości kofeiny.
Kawa speciality do ekspresu
Coraz więcej osób zamienia starodawną „zalewajkę” na dobrej jakości kawę z ekspresu. Rosną nasze wymagania co do wszystkiego, a kawa nie pozostaje w tyle. Mogłoby się wydawać, że kawa speciality wiąże się z mocno wygórowaną ceną, ale wcale tak nie jest – koszty są porównywalne do tych masowo reklamowanych i dostępnych w każdym sklepie. Nie dostaniesz jej w przypadkowym markecie, ale znalezienie u producenta czy w dobrej kawiarni nie powinno stanowić problemu. Nic nie stoi na przeszkodzie, żebyś używał kawy speciality do ekspresu we własnym domu.
Przeczytaj również – Jaka kawa do ekspresu ciśnieniowego jest najlepsza?
Pozwól sobie na luksus
Każdy od czasu do czasu lubi się trochę porozpieszczać, a w przypadku kawy speciality trzeba przyznać, że to produkt idealnie do tego stworzony! Biorąc łyk kawy pomyśl o tym, jak dokładnie i rzetelnie wiele osób zajmowało się tymi malutkimi ziarnami, od samego początku ich istnienia… Jak profesjonalnie zostały wyselekcjonowane, żeby teraz mogły cieszyć twoje podniebienie… Ale uważaj! Podobno istnieje ryzyko, że po spróbowaniu kawy speciality już nigdy nie sięgniesz po żadną inną kawę. Zaryzykujesz?
